Pani mgr Liliana Siekacz, doktorantka Interdyscyplinarnej Szkoły Doktorskiej „Academia Copernicana” otrzymała grant PRELUDIUM (NCN) zatytułowany:
„Chronologia niezlignifikowanych przyrostów rocznych oraz parametrów dymensyjnych cewek drewna – nowe źródło informacji o zmianach środowiskowych zapisanych w przyrostach rocznych sosny ościstej.”
Jego wykonanie jest przewidziane na dwa lata a finansowanie wynosi 137 873zł.
Promotorem Pani mgr L. Siekacz jest dr hab. Marcin Koprowski, prof. UMK, zaś promotorem zagranicznym dr Charlotte Pearson (Uniwersytet Arizony, Laboratory of Tree-Ring Research)
W klasycznej dendrochronologii wykorzystywany jest przyrost roczny jako całość, wyrażany jako grubość warstwy drewna wytworzona w danym roku, będąca pochodną warunków środowiskowych przede wszystkim klimatycznych. Projekt planuje przenieść analizy dendroklimatyczne na nowy poziom rozdzielczości czasowej, ekstrahując z anatomii parametrów dymensyjnych komórek drewna sygnał klimatyczny o sezonowej rozdzielczości. Głównym celem projektu jest stworzenie chronologii niezlignifikowanych przyrostów rocznych tzw. „blue rings” dla okresu ostatnich 2000 lat w celu uzyskania wysokiej rozdzielczości informacji o zmianach środowiskowych zapisanych w drewnie sosny długowiecznej, poprzez zrozumienie procesu ich powstawania oraz ich relacji z warunkami środowiskowymi odpowiedzialnymi za ich powstawanie. Proces lignifikacji drewna jest jednym z ostatnich etapów tworzenia przyrostu rocznego drewna, zjawisko tzw. „ blue rings” zostało opisane w literaturze dopiero kilka lat temu i obecnie uważa się iż niezlignifikowane przyrosty są efektem nagłego spadku temperatury pod koniec sezonu wegetacyjnego, badania wskazują jednak iż zjawisko to jest silnie zróżnicowane i zależne od gatunku i lokalnych warunków. Wybrany do analiz gatunek szczególnie nadaje się do tego typu badań. Pinus longaeva jest wyjątkowym drzewem, dzięki swojej długowieczności oraz silnej wrażliwości klimatycznej został wykorzystany w wielu kierunkach badań m.in. nad rekonstrukcją klimatu, w tworzeniu krzywej kalibracyjnej datowań radioweglowych itp. Dotychczasowe badania wskazują również na wyjątkową wrażliwość tego gatunku na wahania klimatu wynikające z efektywnych klimatycznie erupcji wulkanicznych - minima wzrostu oraz przyrosty mrozowe „frost rings” doskonale korelują z dużymi erupcjami wulkanicznymi. Przeprowadzone przez doktorantkę do tej pory badania wstępne wskazują iż „blue rings” są jeszcze bardziej wrażliwym na zmiany temperatury zjawiskiem niż „frost rings” gdyż ich powstawanie nie wymaga negatywnych warunków termicznych niszczących strukturę makroskopową drewna jak w przypadku „frost rings”. Pozyskane informacje pozwolą lepiej rozumieć relacje klimat-wzrost, a stworzona chronologia wniesie nowe informacje także na temat efektywnych klimatycznie erupcji wulkanicznych, które wystąpiły w odległej przeszłości i nie są udokumentowane historycznie.
Projekt będzie realizowany we współpracy z Laboratory of Tree Ring Reseach, Universytetu Arizony w Tucson (USA). Jednostka ta zapewnia dostęp do swojej aparatury badawczej, a także posiadanego przez nią największego na Świecie archiwum drewna. W archiwum tym znajduje się właśnie między innymi ogromna kolekcja drewna sosny długowiecznej, stworzona przez doktora Matthew Salzera, wiodącego specjalistę w badaniach nad tym gatunkiem. W projekt włączona jest również zagraniczny promotor, doktor Charlotte Pearson, dendroarcheolog specjalizująca się w zapisanym w drewnie wpływem klimatu na minione cywilizacje, dendrochemią oraz datowaniem radiowęglowym.